Fıtık tedavisinde kullandığımız yamaların ürertim teknolojisinde baş döndürücü gelişmeler oluyor. Hedef direk insan veya hayvan dokusundan üretilen ve hiçbir doku reaksiyonu yapmayan biyolojik yamalar. Hali hazırda yapılmış ve kullanılmakta olan bu yamaların maalesef maliyetleri çok yüksek. Bir kaç sene içinde mevcut kullandığımız yamaların fiyatına ineceği ve her fıtık olgusunda kullanılacağını umut ediyorum.
Biyolojik yamalar dışında, çok büyük karın duvarı yırtıklarında nitelikli yama yani kompozit yamalar (dual mesh) birkaç senedir kullanılıyor. Bu yamalar, daha önce onarma şansımız olmayan, dev karın fıtıklarında biz hekimlere büyük kolaylık ve güvenlik sağlamıştır.
Laparoskopinin kullanımının yaygınlaşması, fıtık ameliyatlarında kullanılmaya başlanması, fıtık cerrahisinin yama08başka bir dönüm noktası olmuştur. Laparoskopi sayesinde, minimum doku hasarı ile çok büyük ameliyatları gerçekleştirip hastayı yatırmadan veya ertesi gün taburcu etme şansı vardır.
Laparoskopi de kullanılan eriyen vidalar, açık ameliyatlarda kullandığımız, kendiliğinden yapışan ProGrip dikişsiz yamalar, son yılların gelişmeleridir ve merkezimizde sürekli kullanılmaktadır.
Fıtık cerrahisi konusundaki tüm gelişme ve yenilikleri, dünya ile birlikte aynı zamanda burada duyurmayı ve kliniğimizde hizmete sunmayı, modern tıp uygulamasının bir şartı olarak görüyoruz.
Fıtık Ameliyatında Eriyen Vidalar
Fıtık ameliyat kapalı yöntemle yapıldığında yamayı yerine tutturmak için köşelerinden özel bir cihazla vidalanır. Otomatik zımbaya benzeyen bu cihaz,teknoloji01 tetiğine basınca 5 mm’lik burgu şeklinde minik bir vida atar. Yakın zamana kadar titanyumdan yapılan küçük vidalar kullanılırdı. Amerikan firması "Auto Suture" AbsorbaTack adıyla bu vidaları eriyen malzemeden üretti. Laparoskopik yöntemle yapılan kapalı ameliyatta yamayı tespit için kullanılan AbsorbaTack vidalar en fazla bir yıl da dokuların içinde eriyip kayboluyor.
AbsorbaTack tek kullanım için tasarlanmıştır, içinde 10 veya 20 eriyen vida olan iki modeli bulunur. Vidaların uçları titanyumdaki gibi keskin olmadığı için, hasta ve cerrahi ekip için yaralanma riski yoktur. Vidaların arkasındaki siyah işaretler, yamanın üstünde yerinin rahat görülmesini sağlar. Ameliyattan sonra yaklaşık 3-5 ay içinde anlamlı bir erime görülürken, 1 yıldan önce de, bu vidalar tamamen kaybolur. Dolayısıyla ameliyattan sonra vücutta kalan yabancı cisim yükü azalmış olur. Hastanın radyolojik incele amacıyla filmi çekildiğinde, eriyen vida kullanılan hastada ameliyata ait bir ize rastlanmaz.
Kliniğmizde kapalı ameliyatlarda titanyum vidalı (ProTac) yerine, eriyen vida atan AbsorbaTac kullanılmaktadır. Her iki ürün de Autosuture COVIDIEN tarafından üretilmekte ve aynı firma tarafından ülkemize ithal edilmektedir.
Fıtık Ameliyatında Dikişsiz Yama - ProGrip
Kendiliğinden yapışan yama ProGrip; fıtık onarımında dikiş, vida ve başka bir yapıştırıcı kullanmaksızın yamayı yerine tespit etmemizi sağlar. Bu yamaların alta bakan yüzünde minik minik ayaklar vardır. Bu ayaklar tekstilde kullanılan "cırt cırt" mekanizmasına benzer şeklinde alttaki dokulara yapışır. Yapışan ayaklar 6 ila 12 ay içinde eriyip tamamen kaybolurlar. Bu şekilde yama tüm yüzeyi ile altındaki dokulara yapıştığından, yerinden kayma ve kırışma riski yoktur.
ProGrip yama, ameliyat süresini kısaltır, yamanın yerine tam yerleşmesini sağlar, dikişe bağlı sinir zedelenmelerini önler.
Ameliyat sonrası erken ve geç ağrı nedenleri arasında, yamayı tespit etmek için kullanılan dikişler sorumlu bilinir. Bu dikişlerin gergin bağlanmasıni ve/veya bu dikişlerin konurken bölgeden geçen sinirleri sıkıştırması ağrıya neden olur. Zedelenen sinirler hastaların çoğunda kısa sürede düzelir ancak bir kısım hasta kronik ağrılar yaşayabilir. Kendiliğinden yapışan yamanın amacı, dikişe bağlı sinir yaralanmalarını azaltmaktır.
ProGrip dikişsiz yamalar Covidien firması tarafından 3 farklı boyutta üretilmektedir. Türkiyedeki kullanım maliyeti ölçülerine göre yaklaşık 500-600 TL'dir. ProGrip yamalar sezeryan sonrası ağrı yaşamış kadınlarda, ağrı eşiği düşük hastalarda, ameliyat süresinin önemsendiği durumlarda ve nüks olgularda özellikle önerilir.
Progrip yamalar kasık fıtıklarında kullanılmak üzere üretilmektedir. Merkezimizde ameliyat ettiğimiz kasık fıtığı hastalarımızda her zaman Progrip yama kullanmaya özen gösteririz. ProGrip yamaları son 10 yıldır sürekli kullanıyoruz ve bu yamalar ile ameliyat ettiğimiz hastalarımızda bugüne kadar yani son 10 yılda her hangi bir sorun ile karşılaşmadık. Nüks görmedik.
Fıtık Ameliyatında Kompozit Yama
Kompozit yamalar, fıtık cerrahisinde özellikle de göbek ve kesi yeri fıtıklarının tedavisinde yeni bir dönem başlamasına neden olmuştur. Daha önce tedavi edilemeyen veya onarıldıktan sonra tekrar etmemesi sadece mucizelere bırakılan büyük fıtıklar artık güvenle ve sorunsuz şekilde onarılır olmuştur.
Dev karın duvarı fıtıkları cerrahinin uzunca zamandır önemli bir sorunu olmuştur. Buradaki problem karın duvarındaki yırtığın çok geniş olması nedeni ile karşı karşıya getirilip organların üstüne örtecek ciltten başka doku kalmamasıdır. Standart tip yamaların iç organlara temas ettiği zaman ciddi komplikasyonlara yol açtığı bilinmektedir. Eskiden tek seçenek mevcuttu, karın duvarını ileri derecede gerdirip yırtığın kenarlarını karşı karşıya getirmeye çalışıp, bunun üzerini standart yama ile örtmek. Bu ameliyat gerginlik nedeni ile hem çok ağrılı, olurdu hem de kısa süre içinde nüks ederdi. Sorunun çözümü yama teknolojisindeki gelişmelerden geldi: KOMPOZİT YAMALAR
Standart yamalar fıtık cerrahisinde çok daha sık kullanılır. Fıtık ameliyatlarının pek çoğunda karın içine girmek gerekmediğinden, yerleştirilen yamalar da bağırsağa temas durumunda değildir. Ne var ki, çok büyük kesi yeri fıtıkları ile laparoskopik yapılan göbek ve kesi yeri fıtıklarında yama karin içine konur. İşte kompozit yamalarda yukarı bakan yüz normal yama yapısında olurken, alta bakan yüz, bağırsağın yapışmasına mani olacak ince bir film tabakası ile kaplıdır. O nedenle bunlara “dual layer” veya “kompozit” yamalar denir. Bu şekilde yırtık kenarlarını gerdirip yakınlaştırmak gerekmez, istenen ölçüde yama, güvenli yüzü alta bakacak şekilde yırtığın onarımında kullanılabilir.
Kompozit yamalar sadece dev karın duvarı fıtıklarında kullanılmaz: göbek ve göbek çevresi fıtıkları ile daha küçük kesi yeri fıtıklarının laparoskopik onarımı yani -intraperitoneal onlay mesh (IPOM) uygulamasında da kullanılır. Bu şekilde hastanın karın ön duvarını açmadan, sadece delikler ile tüm fıtıkları kapalı yöntemle onarmak mümkün olmaktadır.
Kompozit yamalar sayesinde, daha önce onarılması mümkün olmayan veya büyük oranda nüks etme riski taşıyan dev fıtıkları, kolayca onarmak mümkündür. Bu yamaların tek olumsuz yanı, standart yama ile kıyaslanmayacak ölçüde yüksek maliyetleridir. Büyüklük ve çaplarına göre değişmekle beraber maliyeti ölçülerine göre değişmektedir. Bu yamalar yüksek fiyatlarına rağmen özellikle kullanılması gerekli durumlarda kullanılmadığı zaman sürekli tekrar eden karın duvarı fıtıkları nedeni ile hastalar için maddi manevi çok daha büyük kayıplar ortaya çıkabilir. Kliniğimize bu şekilde defalarca ameliyat olmuş, yama da konmuş ancak fıtığı nüks eden hastalar başvurmaktadır. Bu hastalarda kompozit yamalarla yaptığımız onarımlar çok başarılı olmaktadır.
Kompozit yamalardan sonra üretilen biyolojik yamalar da aynı avantajlara sahiptir. Doku kültürü yöntemi ile hayvan hücre kültürlerinden elde edilen bu yamaların alt ve üst yüzleri aynıdır ancak barsaklara yapışma riski yoktur. Günümüzde fiyatları kompozit yamalara göre çok daha yüksek olan bu yamalar ancak enfekte alanlarda kullanılmaktadır.
Fıtık Ameliyatında Biyolojik Yamalar
Yama teknolojisinin geldiği son nokta, doku kültürleri ile üretilen istenen ebatlardaki biyolojik yamalardır. Biyolojik yamalar, insan dokusu ile tam uyumlu olduğu için, hiç sorunsuz oldukları iddia edilmektedir. Fiyat açısından en yüksek fiyatlı yamalardır.
Kullanıma girmesi son birkaç yıl olduğu için uzun dönem sonuçları bilinmiyor. Ancak, kirli ve enfekte bölgelerde güvenle kullanılabilir olması nedeni ile doğru yerde kullanılması halinde insan sağlığına çok katkısı olacaktır. Ayrıca üretimin kolaylaşması ve ucuzlaması sağlanırsa, gelecekte fıtıklarda kullanılan tüm yamaların biyolojik yama olacağını tahmin etmek güç değildir.